۱) تعیین IUD:
از جمله مهمترین این موارد میتوان به پیگیری محل IUD (ابزاری که برای پیشگیری از حاملگی در رحم زنان سنین باروری قرار داده میشود) اشاره نمود. فردی که IUD برای وی گذاشته شده است، همواره باید به ۲ نکته توجه داشته باشد:
ـ IUD در اکثر افراد سبب افزایش خونریزی مخصوصا در زمان عادت ماهیانه شده و در نتیجه فرد را مستعد کمخونی از نوع فقر آهن مینماید. لذا افرادی که از IUD استفاده میکنند باید به صورت دورهای توسط کارشناسان مامایی یا متخصصین زنان مورد بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم از ترکیبات جبران کنند کم خونی استفاده نمایند.
ـ IUD گاهی به جهت حرکات و انقباضات رحم از جای اصلی خود خارج شده و حتی گاهی اوقات از رحم بیرون رفته و وارد حفره شکم میشود. بنابراین فردی که از IUD استفاده میکند باید همواره با بررسی نخ IUD و مشاوره منظم و مرتب کارشناس مامایی از وضعیت IUD خود مطلق شود. در مورادی که IUD جابجا شده و محل دقیق آن مشخص نیست (IUD گم شده!) سونوگرافی اولین قدم در شناسایی محل IUD به حساب میآید.
۲) سونوگرافی در تعیین سن حاملگی:
سونوگرافی درماههای مختلف حاملگی قابل انجام است
به خاطر به حداقل رسیدن خطا سعی کنید همیشه زمان شروع آخرین قاعدگی خود را در تقویم یادداشت نمایید. چون کارشناسان مامایی و متخصصین زنان و همچنین متخصصین رادیولوژی برای تفسیر بسیاری از یافتههای بالینی و تنظیم برنامه تشخیصی و درمانی شما به این زمان نیاز دارند. تنظیم بزرگتر و یا کوچکتر از حد انتظار بودن رحم تغییر وضعیت جفت و جنین و غیره نیاز به بررسیهای بیشتری دارند.
۳) بررسی سقط جنین:
سونوگرافی همچنین در بررسی سقط جنین و تعیین بیمارانی که در خطر سقط قرار دارند و نیز حاملگیهای خارج رحم و مرگ جنین در داخل رحم به کار میرود. خانمهای باردار، خصوصا خانمهایی که سابقه سقط جنین داشته اند باید در صورت خونریزی از دستگاه تناسلی زنانه در هر زمان از حاملگی، کاهش حرکات جنین و یا از بین رفتن حرکات جنین بلافاصله و به صورت اورژانسی به یک مرکز تخصصی زنان و زایمان مراجعه نمایند.
۴) بررسی ناهنجاریهای جنین:
بسیاری از ناهنجاریهایی که منجر به اختلال شکم بدن جنین میشوند را میتوان در جنینی که در رحم به سر میبرد از طریق سونوگرافی تشخیص داد. ازجمله این نقائص میتوان به بزرگی سر جنین، عدم تشکیل مغز در جنین، شکافهای ستون فقرات و بیرون زدی نخاع، ناهنجاریهای گوارشی و اختلات کلیو در جنین اشاره نمود.
▪ آمادگی های پیش از انجام سونوگرافی رحم و ضمائم آن:
۱) مثانه باید پر از ادرار باشد زیرا مثانه پر همانند یک ذره بین برای بررسی رحم و تخمدانها در سونوگرافی عمل نموده و موجب شفافیت تصویر میشود. به علاوه مثانه پر، گازهای روده را که مزاحم سونوگرافی هستند به بالا رانده و آنها را از صحنه تصویربرداری دور میسازد.
ـ توجه ۱: نوشیدن آب، چای، آبمیوه و دیگر مایعات برای پر شدن مثانه کافی است، لذا هیچگاه از نوشابه های گازدار و داروهای مدر (ادرار آور) خصوصاً بدون توصیه پزشک استفاده نکنید.
ـ توجه ۲: در سونوگرافی از زنان باردار تا هفته ۱۲ حاملگی، مثانه، باید کاملاً پر باشد ولی برای ماههای بالاتر نیازی به پر بودن مثانه نیست.
ـ توجه ۳: برای انجام سونوگرافی از داخل واژن، مثانه نیمه پر کافی است. در این حالت مثانه خیلی پر ایجاد مزاحمت میکند. بنابراین اگر در مواردی قرار باشد سونوگرافی از روی شکم انجام گیرد ابتدا با مثانه پر مراجعه نمایید. سپس کمی از ادرار داخل مثانه در صورت لزوم تخلیه شده و سونوگرافی داخل واژینال انجام میشود.
۲) سونوگرافی باید از روی پوست کاملاً لخت و برهنه و تماس با ژل مناسب و پاکیزه انجام شود.
۳) وجود موی اندک در ناحیه سونوگرافی مزاحمتی ایجاد نمیکند ولی در مواردی که موی بیش از حد در محل وجود دارد باید قبل از انجام سونوگرافی نسبت به تراشیدن آن اقدام نمود.
۴) زخمهای باز با انجام سونوگرافی مغایرت دارند زیرا ژل سونوگرافی موجب تحریک زخم یا آلودگی بیشتر آن میشود.
۵) همیشه قبل از انجام سونوگرافی، پزشک خود را از سابقه اعمال جراحی قبلی خود مطلع نمائید.
۶) انجام سونوگرافی داخل واژن در ماههای پایین حاملگی اشکالی نداشته و در ماههای بالاتر نیازی به انجام این روش نیست.